İş Kazaları Faktörleri
İş kazaları neden olur? Bu soru bizler için yıllardır süre gelen bir problem. Bu soruya bulunacak cevap iş kazalarını önleyebilmek için yapılacak çalışmaların temelini oluşturur. Bunun için tüm fiziksel çalışma şartları altında insan performans ve kapasitesine uygun olmayan unsurların yani kaza sebeplerinin belirlenerek elimine edilmesi gerekir.
Yapılan araştırmalarda hiçbir kaza durup dururken tesadüfi olarak ya da sebepsiz meydana gelmez. Bu sebeple oluşan küçük ya da büyük tüm kazaları dikkatlice incelemek, her şeyi tamamıyla analiz etmek, yol açan nedenleri araştırmak, değerlendirme sonrasında gerekli ders ve önlemleri almak, kazaların tekrar meydana gelmesinin önlenmesi veya etkilerinin en aza indirgenmesi açısından son derece önemlidir.
Çünkü iş güvenliğine verilen önem her şeyden önce insan hayatına verilen değerin bir ölçüsüdür. Konunun öneminin benimsenmesi ve işverenlerde ve işyerinde çalışan İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu bilincinin oluşturulması bir zorunluluk haline gelmiştir. Korunmak riskli görünen her tehlikeye karşı tedbir almakla başlamalı. Korunmanın da üç ana başlıkta toplanabilen yolları vardır. Çalışanda kaynakta ve ortamda. Temel iş sağlığı ve güvenliği eğitimi işte burada başlıyor.
İş Kazası Nedir?
Kazalar beklenmeyen istenmeyen ve kaçınılamayan olaylardır. Sözlükte kaza kelimesinin birkaç karşılığı şöyle belirtilmiştir: “görünür bir sebebi olmadan”, “beklenmeyen”, “amaçsız davranış”, “rastlantı”, “kader”. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından iş kazası belirli bir zarar ya da yaralanmaya yol açan ve önceden planlanmamış beklenmedik bir olay olarak tanımlanmış.
Dünya Sağlık Teşkilatı (WHO) tarafından ise. iş kazaları önceden planlanmamış çoğu zaman, kişisel yaralanmalara, makinelerin, araç ve gereçlerin zarara uğramasına, üretimin bir süre durmasına yol açan bir olay olarak tanımlanmış. Dediğimiz gibi yukarıdaki dünyanın önemli kurumlarından ikisinin tanımları ile birlikte değişik açılardan iş kazası hakkında birçok tanım mevcuttur ve yapılmaktadır.
Psikolojik Faktörler
Psikolojik faktörler genellikle bireysel değişkenliklerden oluşmaktadır. Ne gibi dersek, kişilik (deneyimsizlik, sağlık sıkıntıları, kişilik sorunları vb.), kazaya yatkınlık durumu (refleks, algılayabilme), cehalet (bilgisizlik, ilgisizlik, dikkatsizlik), stres, duygusal durum değişikliği (sinirlilik, korku, üzüntü vb.) bunlardan bahsedebiliriz.
Fiziksel Faktörler
Fizyolojik durum kazaların çalışan vücudunun işi yerine getiremeyerek bu durum işle mücadele edememesinden kaynaklanmakta. Fiziksel yetersizlikler kabul edilmeyen istenmeyen fakat önlenemeyen biçimlerde kazalara sebep olabilir. Bunlar uykusuzluk, yorgunluk, görme bozuklukları, sinirsel bozukluklar, boy-kilo arasındaki dengesizlikler ve yaşlanma gibi birçok faktör olabilir.
Sosyolojik Faktörler
İş kazaları sosyal ilişiklerden de kaynaklanmaktadır. Bu konuda çıkar çatışmaları, iş yerlerinde kontrol mekanizması, otoriterlik, çalışanlar arası iletişim ve sosyopatik davranışlardan bahsedebiliriz.
Teknik Faktörler
Teknik faktörler yönetim veya iş yerlerinin yönetimsel yapılarının sebep olduğu ve çalışanı negatif olarak etkileyen iş kazalarıdır. Fazla mesai, mantıksız iş düzeni, sürekli gece vardiyası ve ergonomik yetersizlik gibi. Makine, malzeme ve çevre, bakım ve onarımı yapılmamış makineler, uygun koruyucu donanıma sahip olmayan makineler, iyi seçilmeyen ve kullanılmayan kişisel koruyucular, yorgun malzeme kullanılması, havalandırma, nem, aydınlatma, gaz, toz gibi çevresel faktörler ve kötü iş planından kaynaklanan iş kazaları da bu faktöre örnek olarak gösterilebilir. Gürültü ve dikkatsizlik de iş kazasına davetiye çıkarır.
Ülkemizde iş kazaları sıklıkla meydana gelmekte. Bir kısmı kayıtlarda yer alırken bir kısmıda yer almamaktadve bildirilmemekte. Bu konuda bir kısmı bildirilmemesine rağmen ülkemiz hala iş kazalarında üst sıralarda yer almaktadır. İş kazaları hatta iş güvenliği hakkında ülke genelinde daha çok tanıtım ve reklam gibi çalışmalar yapılması gerekmekte. İş kazalarını gerekli mecralara bildirelim. Dikkatli olalım, önlemimizi alalım.